ಮುಂಡಿಗೆ :
ವಹವ್ವಾರೆ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
ಒಣರೊಟ್ಟಿಗೆ ತಂದೆನೊ ತಾಯಿ | ಪ |
ಹುಟ್ಟುತಲಿ ಹಸಿರಾಗುತ ಕಂಡೆ
ನಟ್ಟನಡುವೆ ಕೆಂಪಾಗುತ ಕಂಟೆ
ಕಟ್ಟೆರಾಯನ ಬಹುರುಚಿಯೆಂಬೆ | ೧ |
ಒಂದೆರಡೆರದರೆ ಬಹುರುಚಿಯೆಂಬೆ
ಮೇಲೆರಡೆರೆದರೆ ಬಹು ಖಾರೆಂಬೆ ಅದೂ
ಎರಡೆರೆದರೆ ಅತಿ ಖಾರೆಂಬೆ | ೨ |
ಬಡವರಿಗೆಲ್ಲ ನಿನ್ನಾಧಾರ
ಅಡಿಗೆ ಊಟಕೆ ನಿನ್ನಾಸಾರ
ಬಾಯಲಿ ಕಡಿದರೆ ಬೆಂಕಿಯ ಖಾರ
ಪುರಂದರ ವಿಠಲನನೆನೆಯೋದುಭಾರ | ೩ |
ವಹವ್ವಾರೆ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ –
ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಜೀವಿಗಳು ವಿಚಿತ್ರ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. – ವಹವ್ವಾರೆ. ” ಬಹುಚಿತ್ರಜಗದ್ಬಹುದಾಕರಣಾತ್ ಪರಶಕ್ತಿರನಂತ ಗುಣ: ಪರಮ:”. ಭೇದದಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಈ ಚಿತ್ರ ವಿಚಿತ್ರ ಜಗತ್ತನ್ನು ನೋಡಿಯಾದರೂ ಭಗವಂತನನ್ನು ಅರಿಯಬೇಕು. ದಪ್ಪ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಖಾರ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಚಿಕ್ಕ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಬೋಂಡ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಗುಂಟೂರು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ವಿಚಿತ್ರ ಆಕಾರ – ರುಚಿ ಹೇಗೆ ಚಿತ್ರ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿರತ್ತೋ ಅದೇ ರೀತಿ ಜೀವಿಗಳೆಲ್ಲ ಸಾತ್ವಿಕ ರಾಜಸ ತಾಮಸವೆಂದು ಭಿನ್ನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.
ಒಣರೊಟ್ಟಿಗೆ ತಂದೆನೋ ತಾಯಿ : ಒಣರೊಟ್ಟಿ – ಸಾರರಹಿತ ಸಂಸಾರ; ತಾಯಿ – ಪ್ರಕೃತಿ ಮಾತೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ.
ಹುಟ್ಟುತಲೀ ಹಸಿರಾಗುತ ಕಂಡೆ : – ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಹುಟ್ಟಿದಾಗ ಹಸಿರಾಗಿರುತ್ತೆ. ಹುಟ್ಟುವಾಗ (ಬಾಲ್ಯದಲಿ) ಸಂಸಾರದ ಹೊರೆ, ಮುಂದಿನ ಭಯ, ಯಾವುದೂ: ತಿಳಿಯದೆ ಜಗತ್ತು ಹಸಿರಾಗಿಯೇ ಕಂಡಿತು.
ನಟ್ಟನಡುವೆ ಕೆಂಪಾಗುತ ಕಂಡೆ : – ನಟ್ಟನಡುವೆ ಅಂದರೆ ತಾರುಣ್ಯದಲ್ಲಿ – ಬಿಸಿರಕ್ತವಿರುತ್ತದೆ. ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಕೆಂಪಾಗಿರುತ್ತೆ. ಯೌವನ – ಕೋಪತಾಪಗಳ ಸಂಗಮ – ಲೌಕಿಕಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಭಗವಂತನನ್ನೇ ಮರೆತಿರುತ್ತೇವೆ.
ಕಟ್ಟೆರಾಯನ ಬಲುರುಚಿಯೆಂಬೆ – ಕಟ್ಟೆರಾಯ ಅಂದರೆ ಭವಂತನಿರುವವರೆಗೂ ಯೌವ್ವನದ ಹಾರಾಟ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತೆ. ತಟ್ಟೇರಾಯನಂತೆ ತಾನು ಅಸ್ವತಂತ್ರನಾದರೂ ಸ್ವತಂತ್ರನಾದ ಕಟ್ಟೆಯ (ಸಿಂಹಾಸನ) ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವನಂತೆ ತಿಳಿದು ಹಾಳಾಗುವುದು. ಈ ಸಾಂಸಾರಿಕ ವಿಷಯ ವಸ್ತುಗಳು ವಿಷದಂತಿದ್ದರೂ ಅರ್ಥವಾಗದೆ ಬಲುರುಚಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದೇ ಭ್ರಮಿಸುವೆವು. ಇದನ್ನೇ ಕಟ್ಟೇರಾಯನಿಗೆ ಬಲುರುಚಿಯೆಂಬೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಒಂದೆರಡೆರೆದರೆ ಬಹುರುಚಿಯೆಂಬೆ – (ಒಂದು + ಎರಡು = ಮೂರು) ಈ ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ಯೌವ್ವನ, ಮದದ ಜೊತೆಗೆ ಹಾಳು ಮಾಡಲು ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭಗಳು (ಅಂದರೆ ಒಂದರ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೊಂದೆರಡು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಸೇರಿಸಿದರೆ) ಬಹುರುಚಿಯೆಂಬಂತೆ ಇರುತ್ತೆ ಈ ಸಂಸಾರ.
ಅದು ಎರಡೆರದರೆ ಅತಿ ಖಾರೆಂಬೆ – ಈ ಕಾಮ ಕ್ರೋಧಾದಿಗಳ ಜೊತೆ ಇನ್ನೂ ಎರಡು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಸೇರಿದರೆ ( ೩ ೨ = ೬) ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿ ಆರು ಸೇರಿದರೆ, ಭಗವಂತನ ಸ್ಮರಣೆಯೇ ಇಲ್ಲದೇ ತಾನೇ ಸರ್ವ ಸ್ವತಂತ್ರವೆಂಬ ದುರಹಂಕಾರ ಬಂದು ಮೆರೆವಾಗ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಬಲಿಷ್ಟನಿಂದ ಅವಮಾನವಾದಾಗ ಬಹುಖಾರೆಂಬ ಅವಮಾನವಾಯಿತು.
ಅದು ಎರಡೆರದರೆ ಅತಿ ಖಾರೆಂಬೆ – ಈ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಎರಡು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳು ಸೇರಿದರೆ (೬ + ೨ = ೮) ಅಷ್ಟ ಮದಗಳೂ ಸೇರಿದ್ದರೆ, ಅಂದರೆ ಯೌವ್ವನ, ಧನ, ಅಧಿಕಾರ, ಅವಿವೇಕಾದಿಗಳೂ ಸೇರಿದ್ದರೆ; ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದಿದ್ದರೂ ಅನರ್ಥಕಾರಿ. ಎಲ್ಲವೂ ಸೇರಿದರೆ ಕೇಳುವುದೇ ಬೇಡ.
ಬಡವರಿಗೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನಾಧಾರ – ಭಗವಂತನ ಭಕ್ತರಾದ ಕುಚೇಲ ಮೊದಲಾದವರಿಗೆಲ್ಲ ನಿನ್ನ ನಾಮವೇ ಆಧಾರ. ಭೋಜನ ಮಾಡುವಾಗಲೂ ಗೋವಿಂದ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾ ಭುಂಜಿಸಬೇಕು. ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವಾಗಲೂ ಭಗವಂತನ ನಾಮೋಚ್ಚಾರಣ ಪೂರ್ವಕ ಮಾಡಬೇಕು.
ಬಾಯಲ್ಲಿ ಕಡಿದರೆ ಬೆಂಕಿಯ ಖಾರ – ಬಾಯಲ್ಲಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಕಡಿದರೆ ಹೇಗೆ ಖಾರದಿಂದ ಭಗವಂತನ ಸ್ಮರಣೆ ಕಷ್ಟವೋ, ಹಾಗೆ ಸಂಸಾರಿಕ ವಿಷಗಳಿಂದ ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿ ಕಿಚ್ಚುಗಳಿಂದ ಪುರಂದರ ವಿಠಲನ ನೆನೆಯೋದು ಅತಿ ಪ್ರಯಾಸಕರವಾದದ್ದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯಂತೆ ಭಗವಂತರನ್ನು ಮರೆಸುವ ಈ ವಿಷಯ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ತೊರೆದು, ಭಗವನ್ನಾಮಾಮೃತವನ್ನು ಪಾನ ಮಾಡಿರಿ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ ಪುರಂದರ ದಾಸರು.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ಮುಂಡಿಗೆ – ಮಾಡು ಸಿಕ್ಕದಲ್ಲ
ಮಾಡು ಸಿಕ್ಕದಲ್ಲ, ಮಾಡಿನಗೂಡು ಸಿಕ್ಕದಲ್ಲ
ಜೋಡು ಹೆಂಡಿರಿಗಂಜಿ ಓಡಿಹೋಗುವಾಗ
ಗೋಡೆ ಬಿದ್ದು ಬಯಲಾಯಿತಲ್ಲ | ಪ |
ಎಚ್ಚರಗೊಳಲಿಲ್ಲ ಮನವೆ, ಹುಚ್ಚನಾದೆನಲ್ಲ
ಅಚ್ಚಿನೊಳಗೆ ಮೆಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚಿನೊಳಗೆ ಅಚ್ಚು
ಕಿಚ್ಚೆದ್ದು ಹೋಯಿತಲ್ಲ | ೧ |
ಮುಪ್ಪು ಬಂದಿತಲ್ಲ ಪಾಯಸ ತಪ್ಪದೆ ಉಣಲಿಲ್ಲ |
ತುಪ್ಪದ ಬಿಂದಿಗೆ ತಿಪ್ಪೆ ಮೇಲೆ ದೊಪ್ಪನೆ ಬಿತ್ತಲ್ಲ |೨ |
ಯೋಗವು ಬಂದಿತಲ್ಲ, ಬದುಕು ವಿಘಾಗವಾಯಿತಲ್ಲ |
ಭೋಗಿಶಯನ ಶ್ರೀ ಪುರಂದರವಿಠಲನ ಆಗ ನೆನೆಯಲಿಲ್ಲ | ೩ |
ಮಾಡು ಸಿಕ್ಕದಲ್ಲ – ಮಾಡು ಎಂದರೆ ಭಕ್ತಿ. ಮಾಡಿನ ಗೂಡಿ ಎಂದರೆ ವೈಕುಂಠ. ಅಥವಾ ಮಾಡು ಎಂದರೆ ಅಟ್ಟ. ನಮಗೆ ಮೇಲಿರುವ ಅಟ್ಟವೆಂದರೆ ವೈಕುಂಠ. ಆ ವೈಕುಂಠ ಹೊಂದಲು ಮಾಡಿದ ಗೂಡು ಎಂದರೆ ಸತ್ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ಭಾರತದ ಭೂಭಾಗ. ಅಲ್ಲಿರುವ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಸಜ್ಜನ ಸಹವಾಸ, ಇವುಗಳೇ ಮಾಡಿನ ಗೂಡು.
ಜೋಡಿಹೆಂಡರಂಜಿ – ಜೋಡಿಹೆಂಡಿರು – ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿ ತತ್ವ. ಉಮಾದೇವಿಯ ವಶವಾಗಿರುವ ಬುದ್ಧಿತತ್ವ ಹಗೂ ಗರುಡದೇವರ ವಶದಲ್ಲಿರುವ ಚಿತ್ತವೆಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬುದ್ಧಿ. ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಜೋಡಿ ಹೆಂಡರಿದ್ದಂತೆ. ಈ ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತ ಇವೆರದೂ ಓಡಿ ಹೋದರೆ ಇಂದ್ರ ಕಾಮರ ವಶವಾದ ಬಾಹ್ಯ ಮನಸ್ಸಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಗೋಡೆಯೇ ಬಿದ್ದ ಮನೆಯಂತಿರುವುದು. ಅರ್ಥಾತ್ – ದುಷ್ಟರ ಹಾವಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದು. ಅಥವಾ ಮಾಡು ಸಿಕ್ಕಲು ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಹರಿಸ್ಮರಣೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನ. ಇವೆರಡೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮಾಡು ಸಿಗದು. ಇವೆರಡಕ್ಕೂ ಪ್ರತಿಬಂಧಕಗಳು ಹರಿಯ ವಿಸ್ಮರಣೆ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಥಾ ಜ್ಞಾನ. ಇವೆರಡೂ ಇರುವವರೆಗೂ ಈ ದೇಹವೆಂಬ ಗೋಡೆ ಸ್ಥಿರವೆಂದೇ ಭಾವನೆ. ಇವರಿಬ್ಬಊ ಶಾಸ್ತ್ರ ಶ್ರವಣದಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವಾಗ, ನಮ್ಮ ದೇಹವೆಂಬ ಗೋಡೆಯೇ ಬಿದ್ದಿರುತ್ತದೆ.
ಎಚ್ಚರಗೊಳಲಿಲ್ಲ ಮನವೆ – ಭಗವಂತನ ಬಗ್ಯೆ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳದೆ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಸುಖದಲ್ಲೇ ಕಾಲ ದೂಡುತ್ತೇವೆ.
ಮುಪು ಬಂದಿತಲ್ಲ ಪಾಯಸ ತಪ್ಪದೆ ಉಣಲಿಲ್ಲ – ಹರಿನಾಮ ಸ್ಮರಣೆಯೇ ಪಾಯಸ. ನಮಗೆ ಮುಪ್ಪು ಬಂದರೂ ಹರಿನಾಮ ಸ್ಮರಣೆಯೇ ಇಲ್ಲದೆ ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತೀವಿ. ಸಾಧನ ಮಾಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಮಾಡು ಸಿಗುತ್ತದೆ.
ತುಪ್ಪದೆ ಬಿಂದಿಗೆ – ತುಪ್ಪದ ಬಿಂದಿಗೆ ಎಂದರೆ ಸಾಧನ ಶರೀರ. ಶಾಸ್ತ್ರಜನ್ಯವಾದ ತತ್ವ ನಿಶ್ಚಯ ಮತ್ತು ಸದುಪದೇಶ ಹೊಂದದೆ ಶರೀರವು ಭೂಮಿಗೆ ಭಾರವಾಗಿ ಬಿದ್ದಿತು. ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ದುರುಪಯೋಗವಾದಾಗ, ತುಪ್ಪದ ಬಿಂದಿಗೆ ತಿಪ್ಪೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಹಾಗೆ. ತಿಪ್ಪೆಗೆ ಬಿದ್ದ ತುಪ್ಪ ಎತ್ತಿಕೊಂಡರೆ ದುರ್ನಾಥ ತಪ್ಪಿದ್ದಲ್ಲ.
ಯೋಗವು ಬಂದಿತಲ್ಲ – ಸಾಧನ ಶರೀರವಿದು. ಆದರೆ ಬದುಕು ಮಾತ್ರ ಪುಣ್ಯಪಾಪಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ವಿಭಾಗವಾಯಿತು. ಆ ಪುಣ್ಯ-ಪಾಪಗಳ ನಡುವು ಭೋಗಶಯನ ಶ್ರೀ ಪುರಂದರವಿಠಲನ್ನ ಮರೆತೇ ಜೀವನ ಹಾಳಾಯಿತು.
{Source : Sri Chaturvedi Vedavyasachar}